Wat zijn derivaten?
Derivaten zijn afgeleide financiële producten die voornamelijk worden gebruikt om risico’s af te dekken of om te speculeren op de aandelenmarkt. De belangrijkste derivaten zijn opties, swaps, futures en termijncontracten. Hieronder volgt een uitleg van derivaten en hun gebruik.
Geschiedenis
Tientallen jaren geleden waren banken risicovrije bedrijven met een langetermijnvisie, geen kortetermijnvisie. Dit beeld veranderde echter drastisch vanaf de jaren tachtig. Het motto werd “snel veel geld verdienen”. Er werd op een steeds riskantere manier zaken gedaan, waardoor er steeds meer behoefte was aan middelen om deze risico’s af te dekken. Derivaten boden hiervoor een oplossing. Een derivaat heeft op zich geen waarde, maar is afgeleid van de onderliggende waarde. Dit betekent dat de waarde van het afgeleide instrument afhankelijk is van de prijsontwikkeling.
soorten
Derivaten hebben grofweg twee doelen: het risico beperken of speculeren om winst te maken op een belegging. Er zijn veel soorten derivaten. De belangrijkste bespreken we hieronder.
- Opties: Deze derivaten geven de belegger het recht om een onderliggende waarde (zoals een aandeel) tegen een bepaalde prijs te kopen of te verkopen. De prijs is dan al vooraf bepaald. Opties zijn onder te verdelen in twee soorten: call-opties en put-opties. Call-opties geven de belegger het recht om te kopen, terwijl put-opties het recht geven om een specifieke onderliggende waarde te verkopen. Beide opties hebben een vooraf bepaalde prijs en tevens een datum waarop deze transactie moet plaatsvinden.
- Futures: Deze derivaten lijken erg op opties. Het belangrijkste verschil is dat futures onderling verhandelbaar zijn. Een belegger kan bijvoorbeeld een bepaalde prijs overeenkomen voor de aankoop van een aandeel (calloptie), maar kan dit derivaat voor de einddatum weer verhandelen. Dit geeft de belegger meer discretie in geval van verlies. De cijfers zijn ook aanzienlijk hoger bij futures dan bij opties; er is dus aanzienlijk meer geld mee gemoeid.
Waar vindt de handel plaats?
Derivaten worden over-the-counter of On The Counter (OTC) verhandeld. Dit laatste houdt in dat bedrijven onderling derivaten verhandelen zonder tussenkomst van een financiële instelling. Het grote voordeel van handelen op een beurs is dat het voor de belegger veel transparanter is dan wanneer bedrijven met elkaar gaan handelen. Daarnaast schept het ook meer zekerheid doordat financiële instellingen derivaten altijd garanderen. In On The Counter trading is dit altijd een prangende vraag.
Derivaten prijzen niet
Derivaten zijn de laatste tijd veel in het nieuws. Denk aan de Vestia-affaire, waar grote verliezen werden geleden door de handel in derivaten. De verliezen worden geschat op een miljard euro. Dit bedrijf wilde renterisico’s afdekken door derivaten te kopen om rentestijgingen op te vangen. In plaats van de rente te laten stijgen, daalde de rente echter met grote verliezen voor de woningcorporatie tot gevolg. Hierdoor leed Fontys Hogeschool ook aanzienlijke verliezen. Ze hadden plannen voor een ingrijpende verbouwing die met geleend geld moest worden betaald. Om te voorkomen dat de rente in de toekomst zou stijgen, besloten ze ook hiervoor derivaten in te kopen. Ook in dit geval daalde de rente, waardoor Fontys in de schulden kwam van enkele miljoenen euro’s. Hoewel er vaak veel geld te verdienen valt, is het verhandelen van derivaten nog steeds een riskante onderneming.€