Wat zijn de voor- en nadelen van een (Europees) basisinkomen?

Tussen 28 november en 1 december 2014 is in Nederland een enquête gehouden naar het idee om een ”basisinkomen” in te voeren. Het onderzoek is uitgevoerd onder 1.022 Nederlanders van achttien jaar en ouder. Aanleiding voor het onderzoek was de hernieuwde belangstelling van Nederlandse politieke partijen voor het onderwerp. Een andere reden voor het uitvoeren van het onderzoek waren de experimenten in Canada en Zwitserland. Door de invoering van het basisinkomen voorziet de overheid elke burger van een vast (maandelijks) inkomen. Dit inkomen wordt door de overheid verstrekt zonder inkomenstoets of werkverplichting. De vraag of het basisinkomen voor iedereen toegankelijk is, blijft onbeantwoord. Een andere vraag die beantwoord moet worden is of het basisinkomen ook van invloed is op de economie. Daarnaast moet een antwoord worden gezocht op de vraag hoe om te gaan met het huidige sociale stelsel en toeslagen.

basisinkomen

Voor veel mensen die nog nooit van het idee achter het basisinkomen hebben gehoord, lijkt het misschien vreemd dat de overheid elke 18- of 21-jarige een bepaald bedrag (per maand) geeft. Het is onvoorstelbaar dat het idee om een basisinkomen in te voeren voor velen heel vreemd, onrealistisch en onrealistisch klinkt. In Nederland wordt de invoering van het basisinkomen als een Europese kwestie beschouwd. Er zijn veel redenen om na te gaan of de invoering van een basisinkomen op Europese schaal redelijk en haalbaar is. Daarnaast is er een organisatie (Basic Income Earth Network, BIEN) die zich bezighoudt met de discussie over de invoering van het basisinkomen wereldwijd.

Wat is het basisinkomen precies?

Sinds 1968 is er regelmatig discussie over de invoering van een basisinkomen in Nederland. In 1985 pleitte de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid zelfs voor de gedeeltelijke invoering van een basisinkomen. In 1991 werd de “Vereniging van Vrienden en Vriendinnen van het Basisinkomen” opgericht. Deze vereniging is opgericht zodat de discussie over het basisinkomen niet verdwijnt. Sinds 2013 heet de vereniging “Basis Inkomen Vereniging”. Een basisinkomen zou iedereen moeten dekken. Dit kan omvatten, maar is niet beperkt tot:

voor artiesten
voor mensen met een handicap
ingehuurde mensen
mensen die voor zichzelf werken (bijvoorbeeld een freelancer)
mensen die studeren
mensen zoeken werk
mensen die werkzaam zijn in het vrije beroep
mensen die ambtenaar zijn.

Al deze mensen krijgen een gegarandeerd basisinkomen van de (Europese) overheid. Het basisinkomen is een geldbedrag dat groot genoeg is om van te leven en zonder enige voorwaarden om het bedrag te kunnen ontvangen of te kijken naar de levensomstandigheden van de persoon.

Hoogte basisinkomen

Er wordt al jaren gesproken over de hoogte van het basisinkomen en er is een rekenkundige onderbouwing gemaakt voor de berekening van het basisinkomen. Zo pleit de Europese Unie voor een basisinkomen van 60% van het gemiddelde inkomen in Europa.

Een voorbeeld van de berekening van het basisinkomen op basis van het bruto minimumloon (1507,80 euro) in Nederland zou dan netto 904,68 euro per maand bedragen.

Waarom denken mensen er al jaren over om een basisinkomen in te voeren?

Er zijn verschillende redenen om een basisinkomen in te voeren. Enkele van de thema’s zijn:

iedereen heeft het recht om te leven;
er moet een losser verband komen tussen werk en inkomen;
de (onbewuste) uitbuiting van mensen moet worden voorkomen;
lokale (binnenlandse) economie wordt beter gestimuleerd door basisinkomen;
betere evaluatie van vrouwenwerk (emancipatie-idee);
een basisinkomen geeft elke wereldbevolking een betere kans om armoede te bestrijden;
het vermijden van onnodige en dus overbodige bureaucratie;
het heersende idee is dat mensen minder ziek worden na de invoering van het basisinkomen.

Wat is het belangrijkste argument tegen invoering van een basisinkomen?

Naast de vele argumenten om een basisinkomen in te voeren, blijft het belangrijkste argument daartegen de angst dat mensen niet meer zullen deelnemen aan het werkproces of het onderwijs zullen verlaten. Ook de overtuiging dat mensen moeten werken om een inkomen te verdienen heerst nog steeds.

Initiatieven

Er zijn over de hele wereld veel initiatieven voor een basisinkomen ontwikkeld. Het netwerk (Basic Income Earth Network, BIEN) is niet alleen actief in Nederland (Association of Basic Income) en Europa (European Citizens’ Initiative), maar ook in Amerika, Australië en over de hele wereld.

Europees initiatief

In 2011 werd in Europa een initiatief gelanceerd om een burgerinitiatief te creëren om onderzoek te doen naar onvoorwaardelijk basisinkomen. Via een petitie besloot het burgerinitiatief de Europese Unie te dwingen een onderzoek te starten naar het onvoorwaardelijk basisinkomen. Daarom nodigde het Europees burgerinitiatief in 2013 deelnemers uit om de petitie te steunen. Het doel was om een miljoen handtekeningen te verzamelen om de Europese Commissie wettelijk te dwingen serieus over het onderwerp na te denken. De petitie is ondertekend door 285.000 mensen, wat niet genoeg is voor de vereiste 1 miljoen ondertekenaars. Veel politici durven niet te spreken over het basisinkomen, dus in veel Europese landen sterft de discussie over dit onderwerp af.

Europese commissie

De Europese Commissie heeft op 14 januari 2013 het Europees burgerinitiatief geregistreerd. Het European Basic Income Network, opgericht in april 2014, zoekt momenteel financiële steun via de Europese ideeënwedstrijd Adocate-Europe. Het idee is om met het geld door Europa te reizen met een reizende tentoonstelling. De reizende tentoonstelling wordt ontwikkeld door een team bestaande uit vier Europese landen. De ontwikkeling van deze reizende tentoonstelling wordt ondersteund door 25 Europese landen.

Week van het basisinkomen

In 2015 wordt voor de achtste keer de Week van het Basisinkomen georganiseerd. De achtste week van het basisinkomen is getiteld “Sociaal vangnet voor het leven”. De Week van het Basisinkomen vindt plaats van maandag 14 september tot en met vrijdag 18 september 2015. Er zijn dagelijkse activiteiten en in Nederland wil de Vereniging van het Basisinkomen op Prinsjesdag (dinsdag 15 september) extra aandacht besteden aan dit onderwerp.

Earth Basisinkomen Netwerk

Jaarlijks wordt niet alleen de “Basic Income”-week georganiseerd, maar ook conferenties waar deelnemers elkaar kunnen ontmoeten voor de invoering van het basisinkomen. In 2016 vindt het congres plaats in Zuid-Korea van 7 tot en met 9 juli 2016. In 1998 werd in Nederland het BIEN congres georganiseerd. In 1998 was de organisatie in handen van de Universiteit van Amsterdam en de Vereniging Basisinkomen. Daarom wordt in 2016 het zestiende congres georganiseerd door BIEN (Basic Income Earth Network) in Zuid-Korea. BIEN is al operationeel in 2015:

Amerika,
Argentinië,
Australië,
België,
Brazilië,
Canada,
Denemarken
Duitsland,
Engeland,
Europa,
Finland,
In Frankrijk,
Ierland,
Italië,
Japan,
Mexico,
Nederland,
Noorwegen,
Oostenrijk,
Portugal,
Slovenië,
Spanje,
Zuid-Afrika,
Zuid-Korea,
Zwitserland.

Experimenten in Nederland

Er zijn gemeenten in Nederland die willen experimenteren met het basisinkomen. Ook Jetta Klijnsma toont interesse in dit onderwerp als staatssecretaris. De staatssecretaris zal toestemming moeten geven voor initiatieven van lokale overheden. De gemeenten zijn van mening dat de proef zou kunnen aantonen dat uitkeringen niet meer nodig zijn en mensen met een basisinkomen worden aangemoedigd om werk of andere (loon)activiteiten te zoeken. Discussies over het basisinkomen gaan vaak over de negatieve en positieve redenen voor het invoeren van het basisinkomen.

Negatieve redenen

Er is veel discussie over het basisinkomen. Op basis hiervan kunnen negatieve redenen met betrekking tot het basisinkomen als volgt worden geformuleerd:

iedereen moet werken voor zijn inkomen;
de zon komt tevergeefs op;
werk moet worden betaald;
iedereen moet economisch onafhankelijk zijn;
de kloof tussen arm en rijk zal altijd blijven;
het is heel gemakkelijk voor mensen die niet willen werken om een inkomen te krijgen;
de overheid heeft geen taken;
moedigt anderen aan om te stoppen met werken;
het kost de overheid nog meer geld dan het huidige systeem;
Alleen dan wordt Nederland echt een lui land.

Positieve redenen

Het feit dat het onderwerp in veel landen de aandacht trekt, zorgt ook voor positief denken. Redenen om (actief) deel te nemen aan de discussie over het basisinkomen kunnen zijn:

afschaffing van de sollicitatieplicht;
invoering van flexibel werken;
brengt veel mensen een gevoel van vrede;
gelijkwaardigheid;
onafhankelijkheid;
bureaucratie wordt overbodig;
afschaffing van uitkeringen en uitkeringen;
een prikkel om meer te verdienen bij het solliciteren;
mensen die ervoor kiezen om van een basisinkomen te leven, hebben geen last meer van sociale controle;
het basisinkomen moet op Europees niveau worden aangepakt;
basisinkomen is een mensenrecht;
basisinkomen kan iemand helpen andere inzichten te krijgen;
er worden betere arbeidsomstandigheden gecreëerd;
basisinkomen voorkomt uitkeringsfraude;
ongelijkheid verminderen;
mensenrechten zijn beter gewaarborgd;
mensen ervaren hun werktijden beter;
betere verdeling van werkgelegenheid;
economische bijdragen worden beter erkend;
de democratie zal worden versterkt;
innovatie op politiek, sociaal, economisch en technologisch gebied zal worden versterkt;
uitroeiing van financiële armoede;
het basisinkomen zou een geboorterecht moeten zijn en in de grondwet verankerd moeten worden;
belastingontduiking en fraude zullen afnemen;
basisinkomen zorgt voor ontkoppeling van inkomen en werk;
mensen hebben veel minder financiële zorgen als het mis gaat;
biedt levensonderhoud;
misdaad bestrijden;
jongeren kunnen langer studeren;
er is minder jaloezie.

€
€