Wat zijn de gevolgen van de vergrijzing in Nederland?

De term vergrijzing verwijst naar het feit dat mensen in Nederland ouder worden en langer moeten werken om voldoende pensioen te krijgen. En volgens het CBS zal in 2025 de potentiële beroepsbevolking nog maar 60 procent van de totale bevolking uitmaken. Dit betekent dat steeds minder werknemers pensioen moeten betalen en voor steeds meer ouderen moeten zorgen. De vergrijzing heeft ook gevolgen voor de arbeidsmarkt en de werkgelegenheid. De instroom van jongeren op de arbeidsmarkt is lager dan het aantal ouderen dat de arbeidsmarkt verlaat. Dit betekent dat het tekort aan arbeidskrachten zal toenemen. Vacatures worden steeds moeilijker in te vullen en veel vaardigheden en ervaringen kunnen verloren gaan.

Wat is veroudering?

Met termijn
veroudering
Dit verwijst naar de leeftijdssamenstelling van onze samenleving. Met het begrip vergrijzing bedoelen we dat het aantal ouderen in de samenleving naar verhouding sneller groeit, waardoor de gemiddelde leeftijd stijgt.

Zorgkosten zullen snel stijgen door vergrijzing

Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu neemt de levensverwachting toe tot bijna 86 jaar in 2040. De mogelijkheid om zeer oud te worden neemt snel toe. Het aantal Nederlanders van 100 jaar en ouder zal in 2040 bijna verviervoudigen.

Naarmate de bevolking groeit, zullen mensen in toenemende mate een beroep doen op de gezondheidszorg. Als gevolg hiervan zullen de zorgkosten de pan uitrijzen. In juni 2020 sprak de SER in een alarmerend rapport over de verdubbeling van de zorgkosten in 20 jaar. Daarnaast is er behoefte aan aanvullende voorzieningen zoals verpleeghuizen voor ouderen.

Tekort op de arbeidsmarkt: vacatures kunnen niet voldoende worden ingevuld

Door de vergrijzing van de samenleving ontstaat er een groot tekort op de arbeidsmarkt:

Ons land evolueert naar een krappe arbeidsmarkt. Vooral de situatie in de zorg is zorgwekkend. Bedrijven moeten niet alleen vindingrijk zijn om mensen aan te nemen, maar ook hogere lonen. De loonkosten zullen toenemen. En als het desondanks niet lukt om de tekortkomingen weg te werken, zullen desnoods arbeidskrachten uit het buitenland moeten worden ingeschakeld.

Vergrijzing vertraagt ​​economische groei

Door de vergrijzing en de daarmee gepaard gaande krapte op de arbeidsmarkt groeit de economie langzamer. Er zijn te weinig mensen voor de vacatures. Dit betekent dat het voor bedrijven moeilijk is om goede medewerkers te vinden. De daling van de groei sluit aan bij de ontwikkelingen die na 2017 zijn ingezet. De economische activiteit groeide dat jaar met 3 procent. Het jaar daarop daalde het tot 2,6 procent. En in 2019 was het weer een grote hap. Door de vergrijzing van de bevolking en de coronacrisis zal in 2020 een enorme daling van de economische bedrijvigheid te zien zijn.

Steeds minder werknemers betalen pensioen aan steeds meer ouderen

Mensen leven langer. Dat is op zich een prettig vooruitzicht. Dus waar ligt het probleem? Welnu, steeds meer mensen verlaten de beroepsbevolking en eisen een pensioen op. Experts in ons pensioenstelsel maken zich grote zorgen over wie het pensioen gaat betalen voor de groeiende groep ouderen? In Nederland gebruiken we het zogenaamde omslagstelsel. Daarnaast betalen werknemers lopende uitkeringen. Dit systeem staat echter steeds meer onder druk doordat de samenstelling van de bevolking verandert door de vergrijzing. Als door de vergrijzing het aantal uitkeringstrekkers toeneemt, maar het aantal actieven daalt, dan moeten deze werknemers hogere premies betalen. De gevolgen van de vergrijzing worden onder meer tegengegaan door verhoging van de pensioenleeftijd.

Vergrijzing vereist pensioenhervorming

In 2011 sloten de sociale partners een zogenaamd pensioenakkoord om de problemen van de vergrijzing aan te pakken en ons pensioenstelsel betaalbaar te houden. Dit pensioenakkoord moet op lange termijn een oplossing bieden voor een aantal belangrijke problemen:

Pensioencontract in het kort

De pensioenovereenkomst heeft op meerdere vlakken eigenlijk te maken met de aanpak: