Wat bepaalt de rente?
In Nederland is de rente in twee eeuwen niet zo laag geweest. Spaarders klagen omdat hun spaargeld bijna niets opbrengt. Maar iedereen die schulden aangaat, lacht. Maar wat is rente en wat bepaalt eigenlijk hoeveel de rente is?
Wat is rente?
Rente is een betaling op geld dat iemand spaart of leent. U kunt bijvoorbeeld geld lenen bij de bank in de vorm van een hypotheek of rood staan. En als je geld leent aan de bank, dan spaar je. Rente wordt betaald met krediet, rente wordt ontvangen voor spaargeld. Geld lenen kost in principe meer dan geld sparen, want bankieren is geen liefdadigheidsinstelling en banken willen ook winst maken.
Rente bestaat uit drie componenten
- compensatie voor inflatie: om het geïnvesteerde of geleende kapitaal niet op te gebruiken, moet rente allereerst een deel van de waardedaling van geld compenseren;
- risicopremie: Leningen worden gewoon niet altijd goed terugbetaald. Er zijn niet alleen consumentenkredietschulden, maar ook bankfaillissementen (Icesave, DSB);
- winstmarge: Lenders hopen uiteraard te profiteren en winst te maken door hun geld uit te lenen.
Wat bepaalt de rente?
De vraag lijkt eenvoudig, maar is moeilijk in het kort te beantwoorden:
- als we rente definiëren als de prijs van geld, dan wordt deze prijs, net als alle andere prijzen, natuurlijk bepaald door vraag en aanbod, met andere woorden, economische activiteit;
- maar met de groeiende macht en invloed van centrale banken is het vaststellen van rentetarieven nu steeds meer een kwestie Monetair beleid.
Korte en lange interesses
Een hypotheek is een typisch voorbeeld van een langlopend leenproduct dat niet met “kort geld” kan worden gefinancierd. Als er geen sprake is van een financierings-“mismatch”, zouden banken “long money” moeten aantrekken voor hypotheken, die ook een navenant hogere rente hebben.
In plaats van de termen “lange termijn rente” en “korte termijn rente”, gebruikt de financiële wereld ook de termen
kapitaalmarktrente
en
geldmarktrente
.
Rente en inflatie
Met name het Federal Reserve System (FED, het Amerikaanse centrale banksysteem) heeft sinds het uitbreken van de financiële crisis een volledige monetaire krapte gehad om de haperende economie te stimuleren. De Europese Centrale Bank (ECB) doet dit veel minder, bijvoorbeeld alleen om Griekenland te steunen bij het redden van de euro. Maar het ongebreidelde geld drukken brengt ook grote gevaren met zich mee: te veel geld, volgens de wet van vraag en aanbod, betekent dat het minder waard is.
Dus teveel geld verandert in inflatie. En om deze inflatie weer te beteugelen, zullen de banken de rente opnieuw moeten verhogen, waardoor de worstelende economie weer in een recessie belandt:
- Bedrijven aarzelen om dure investeringsfinancieringen aan te gaan;
- Huizenkopers worden afgeschrikt door hogere hypotheekrentes.
Zuid-Europese landen verhogen rente
De problemen van lidstaten als Griekenland, Portugal en Spanje met hun “huishoudelijke rekeningen” kunnen ons ook op de aandelenmarkt raken. De rentetarieven voor het hele eurogebied kunnen aanzienlijk stijgen als we zwakke partners moeten redden. En dat kan weer leiden tot duurdere hypotheken voor ons.€