Wanneer krijgen we een hogere spaarrente?
Sparen voor minder dan anderhalf procent spaarrente maakt een mens niet echt gelukkig. Zelfs met een lage inflatie is dit een verliesgevende onderneming. Maar als de signalen niet misleidend zijn, zou de rente in 2015 weer kunnen stijgen.
Wanneer komt er eindelijk een einde aan de periode van extreem lage rentes?
President Mario Draghi van de Europese Centrale Bank (ECB) geeft spaarders weinig hoop. In een interview met het dagblad “De Telegraaf” in juni 2014 liet hij doorschemeren dat de ECB haar belangrijkste rentetarief tot eind 2016 op het historisch laagste niveau van 0,15% wil houden. In dit scenario hadden we nog twee en een half jaar waarin sparen ongeveer net zo leuk is als een doelpuntloos voetbalspel.
De centrale bank heeft slechts beperkte invloed op de rente
Gelukkig is het niet alleen de heer Draghi die bepaalt wanneer de rente weer gaat stijgen. Bovendien heeft de ECB alleen invloed op de basisrente en kan daarom alleen de korte rente betrouwbaar controleren. De rentetarieven op lange termijn, zoals obligaties met een looptijd van tien jaar of termijndeposito’s met een langere looptijd, zijn onderhevig aan beperkte controle.
De ervaring leert ook dat centrale banken niet op hun lauweren kunnen rusten als de economie aantrekt. En hoe snel het tij kan keren, was medio 2014 te zien in de Bank of England. De Bank of England heeft lang gezegd dat ze de rente pas in 2015 of 2016 zal verhogen. Nu de economie begin 2014 weer aantrekt en de angst voor het uiteenspatten van een vastgoedzeepbel, wordt de eerste renteverhoging al in november 2014 verwacht.
Europa volgt renteverhoging in Amerika
Als Amerika, zoals verwacht, in het najaar van 2014 stopt met het kopen van staatsobligaties en in het voorjaar van 2015 de rente weer verhoogt, heeft dat volgens financiële experts ook gevolgen voor Europa. De vuistregel is dat een procentpunt meer in Amerika 0,5 procentpunt meer is in Europa. Dat was tenminste het geval bij eerdere renteverhogingen.
Aanvaardbaar valutarisico met een hoge rentespread
Het mechanisme werkt min of meer als volgt: als de rente in Amerika stijgt, vergroot het de prikkel voor institutionele beleggers om hun geld in Amerika te zetten in plaats van in Europa. Als het verschil in rentetarieven groot genoeg is, nemen mensen het valutarisico voor lief en gaan ze met grote bedragen verhuizen. Zo komen Europese ministers van Financiën als Dijsselbloem onder druk te staan om ook wat meer rente te betalen. Als gevolg hiervan stijgen de kapitaalmarktrentes in Europa: Amerika loopt voorop en wij volgen.
Waarom is de rente zo laag?
Ten eerste is het wereldwijde bezuinigingen. In ons land zorgt bijvoorbeeld de vergrijzing ervoor dat mensen voorzorgsmaatregelen nemen voor een goed pensioen. Maar in China wordt bijvoorbeeld om een heel andere reden gespaard: het land wil de wisselkoers stabiliseren met deviezenreserves. Wat de reden ook is, het spaargeld van de wereld overtreft de investeringsmogelijkheden, en dat drijft de rente op.
Angst voor een nieuwe crisis
Een andere reden voor de lage rente is de angst van beleggers voor een nieuwe financiële crisis. Ze blijven op hun hoede voor het risico van een wereldwijde ineenstorting van de financiële markten. Hoewel deze angsten enigszins zijn afgenomen, is er nog steeds veel vraag naar veilige beleggingen zoals staatsobligaties. En het vermindert de rente die onze minister van Financiën erover moet betalen.
Verschillen in rentebeleid in Europa en de VS
Ten slotte, als derde reden, dragen de noodmaatregelen van centrale banken om de crisis te bestrijden bij aan lage rentetarieven. Er zijn ook verschillen tussen Amerika en Europa: in Amerika kampt de Fed vooral met de gevolgen van de financiële crisis. En het einde lijkt in zicht. In Europa zijn de problemen van Zuid-Europese landen echter de belangrijkste reden waarom de ECB de rente laag houdt. Niemand weet hoe lang de situatie daar problematisch zal blijven.
Lees verder
€