Sociaal kredietsysteem, argumenten voor en tegen
In september 2015 maakte de basisbeurs de invoering van het stelsel van sociale kredieten mogelijk. Maar hoe sociaal is dit leenstelsel? Nou, er zijn argumenten voor en tegen. Maar nu groeit het ongemak over het sociale kredietsysteem. En om de situatie nog erger te maken, besloot het kabinet van ministers eind 2018 om de rente op studieleningen te verhogen. Die rente geldt niet meer voor 5 jaar, maar voor 10 jaar. Dat betekent dat afgestudeerden elke maand meer opzij moeten zetten voor aflossing na het afstuderen. Ook onder jongeren is er bezorgdheid over ‘leenangst’. Dit weerhoudt hen ervan om op onderzoek uit te gaan. Daarnaast komt er geen renteverhoging, wat de beschikbaarheid van het leenstelsel moet waarborgen.
Belangrijkste kenmerken van het sociale leenstelsel
De invoering van het sociaal studiepuntensysteem was gepland voor september 2015 en geldt alleen voor nieuwe studenten. Op dat moment had de lening een aantrekkelijke rente. En mensen moesten de lening pas terugbetalen nadat ze waren afgestudeerd en een baan hadden gevonden. Het was de bedoeling om “sociaal” toe te voegen aan de naam “sociaal leenstelsel”. Meer gedetailleerde informatie is te vinden in de bijdrage “Studievoorschot, nieuwe studiefinanciering”.
Sterk verzet tegen het sociale leenstelsel
Direct nadat plannen bekend werden om de basisbeurs te vervangen door een sociaal kredietstelsel, werd er in politieke kringen zeer terughoudend gereageerd. De kritiek was als volgt geformuleerd:
- SP vindt dit een slecht plan. De studieschuld kan uiteindelijk oplopen tot 13.000 euro. Daardoor zullen minder bedeelde jongeren massaal het hoger onderwijs verlaten. Daarom is de term sociaal volgens deze partij volledig misplaatst;
- Ook het CDA is niet gecharmeerd van het sociale leenstelsel. Een dergelijk systeem beperkt de toegang tot hoger onderwijs en belast jongeren met grote schulden;
- De vertegenwoordiger van de ChristenUnie stelt dat studenten bij het starten van hun studie al bang zijn voor een mogelijke schuld van zo’n 13.000 euro. Ook in deze partij wordt de term sociaal als zeer misplaatst ervaren. Voor technische studenten zouden de plannen nog rampzaliger kunnen zijn. Omdat ze worden geassocieerd met meerjarige meesters;
- Ook ondersteunt SIP het sociale leenstelsel niet. De trage inwisseling van de studentenboete voor het sociale kredietsysteem was verwacht, maar niet te nuchter.
Wat vonden studentenverenigingen van het systeem van sociale kredieten?
Studentenvereniging LSVB
Studentenvakbond LSVB sprak over een zeer slechte mate van toegang tot het hoger onderwijs. Studenten gaan gebukt onder enorme schulden. Velen zullen hun studie opgeven. En er was nog meer irritatie in de vakbond, zoals de coalitiepartners PvdA en VVD pochten
afschaffing langzame studie boetes
;
Student Union ISO
De studentenvakbond ISO sprak wat minder harde woorden over de voorgestelde maatregelen. Hoewel de exacte details van de uitvoering ervan nog ontbraken, waren de mensen verre van tevreden met de invoering van het feodale systeem. Er werd echter positief geoordeeld dat het creditsysteem vanaf 2014 alleen van toepassing was op nieuwe studenten. Jongeren die al studeren worden dus niet opgezadeld met onvoorziene budgettaire problemen. Politici moeten volgens ISO snel extra duidelijkheid geven over twee aspecten van het leenstelsel:
- wat ze van plan zijn te doen aan de stijging van de studieschuld van € 13.000;
- hoe om te gaan met aanvullende beurs.
Universiteiten staan niet afwijzend tegenover het leenstelsel
De Vereniging van Hoger Onderwijsinstellingen (VSNU) laat via haar voorzitter Louise Guning weten “niet negatief” te staan tegenover het leenstelsel. De vereniging waardeert het studiepuntenstelsel als een stimulans voor studenten om hun studie sneller af te ronden. Dit stimuleert hen om meer structuur te creëren en effectiever te leren. Gunning is echter van mening dat de besparingen die door deze maatregel worden gegenereerd, door de overheid moeten worden teruggeploegd in het onderwijs.€