Renteopslag bij banken
De renteopslag bij banken staat algemeen bekend als de risicopremie, die wordt opgeteld bij de normale rente. In het kader van vastgoedfinancieringen is bij hypotheken doorgaans een renteopslag inbegrepen.
Rentepremie soms goedkoper voor leners
Voor de kredietnemer kan renteberekening soms goedkoper en transparanter zijn voor het verkrijgen van de benodigde financiering dan het betalen van navenant hogere rente gedurende de gehele financieringsperiode, die vaak afhankelijk is van ontwikkelingen op de kapitaalmarkt.
Kredietwaardigheid en risicopremie
De redenen waarom de bank een renteopslag toepast, kunnen heel verschillend zijn. De hoogte van de rente op een banklening is onder meer afhankelijk van de kredietwaardigheid van de kredietnemer. Indien de kredietverlening naar het oordeel van de bank gepaard gaat met een verhoogd risico op wanbetaling, zal zij naast de normale rente een renteopslag van enkele procentpunten in rekening brengen. In dat geval is de renteopslag een beloning voor de bereidheid van de bank om risico’s te nemen.
Wanneer wordt het kredietrisico verhoogd?
Banken gaan in ieder geval uit van een verhoogd kredietrisico:
- als de kredietaanvrager bekend staat om slecht betalingsgedrag;
- zijn inkomen is onzeker;
- of zijn gezinssituatie kritiek wordt geacht (relatieproblemen en echtscheiding).
Van het Bureau Krediet Registratie – BKR krijgt de bank een groot deel van de informatie die nodig is om de kredietwaardigheid van de klant te beoordelen. Al enkele jaren wordt er opgeroepen om consumenten online toegang te geven tot hun BKR-gegevens.
Afschrijving woning als reden voor rentepremie
Ook een hypotheekgebonden woning kan voor de bank een reden zijn om een renteopslag in rekening te brengen. De huizenprijzen dalen immers nog steeds, huiseigenaren lijden enorme verliezen en hypotheken blijven gelijk. Heel slecht voor de bank als het gaat om (gedwongen) verkopen. In dat geval moet de bank een verkoopprijs berekenen die lager is dan de resterende hypotheek. Banken houden de renteberekeningsfondsen aan als aanvullende compensatie voor een eventuele forse waardevermindering van de gefinancierde woningen. Maar in de praktijk wordt het slechts sporadisch gebruikt.
Aan het einde van de rentevaste periode wordt zelden een renteopslag toegepast
Door het jarenlang falen van de Nederlandse woningmarkt is de relatie tussen hypotheek en woningwaarde in veel gevallen volledig verloren gegaan. Kredietverstrekkers lopen daardoor het risico dat de verkoopopbrengst niet voldoende is om de resterende hypotheekschuld af te lossen. Om dit risico tegen te gaan, hebben banken enkele jaren geleden een zekerheidsmechanisme ingevoerd voor nieuwe hypotheken in de vorm van een rentepremie.
Dit kan vervelende gevolgen hebben voor huiseigenaren wiens rentevaste periode bijna afloopt. Vanaf dat moment zijn banken doorgaans contractueel bevoegd om een toeslag in rekening te brengen. Banken hebben echter geen haast om dit te doen, omdat het negatieve publiciteit zou creëren.
Rentepremie op hogere hypotheken
Momenteel (in 2013) financieren banken vastgoed alleen voor maximaal 105% van de waarde van de woning en vanaf 2018 is dit maximaal 100%. De rest moet door kopers of bouwers uit eigen middelen worden gefinancierd. Tot voor kort was het niet ongebruikelijk dat de bank bijna het gehele aankoopbedrag (inclusief bijkomende kosten) financierde met behulp van een hypotheek. Deze situatie betekende ook dat de bank een risicopremie in rekening bracht. Maar zoals bekend is het tophypotheekfenomeen in ons land inmiddels volledig achterhaald.€