Overerving afwijzen

Een erfenis afwijzen met een afstandsakte en dus de erfenis niet in zuivere vorm aanvaarden, of een erfenis met een uitkering aanvaarden en er later afstand van doen, is vaak een wijs besluit. Er kunnen veel redenen zijn om een erfenis af te wijzen of een erfenis gewoon niet te accepteren. Dit kunnen emotionele, maar ook financiële redenen zijn. Bijvoorbeeld als het saldo van de erfenis alleen uit schulden bestaat. Erf dan niet, erf niet van een ander, schulden waarvoor u verantwoordelijkheid neemt. Kies voor zekerheid, kies ervoor om de erfenis genadig te accepteren of af te wijzen. Dit kan onder meer onterving van kinderen, erfrecht en erfrecht zijn.

Juridisch kunt u een erfenis op charitatieve basis afwijzen, accepteren of accepteren. Wat leert het erfrecht ons over de verdeling door een erfenis te accepteren of af te wijzen? Wat is vervanging bij onterving?

Erfenis en rechtsopvolging

Het wettelijk erfrecht regelt wie in principe erfgenaam is. De vier groepen worden op volgorde aan elkaar gematcht. Als er niemand in Groep 1 in leven is, worden de erfgenamen van Groep 2 besproken, enzovoort. Als er geen erfgenaam is van alle groepen omdat ze allemaal dood zijn, gaat de erfenis terug naar de Nederlandse staat. Dit geldt voor de volgende vier groepen erfgenamen:

Groep 1 omvat uw partner en kinderen, die elk een gelijk deel van de erfenis hebben.
Groep 2 zijn je ouders, broers en zussen. In principe krijgt iedereen een gelijk deel, maar de ouders krijgen minimaal een kwart van de erfenis.
Als er niemand uit groep 1 of 2 in leven is, erven de grootouders.
Als al het bovenstaande tegen die tijd is overleden, erven de overgrootouders.

Wie tot dezelfde groep erfgenamen behoort, heeft recht op een gelijk deel van de erfenis. De grootste uitzonderingen zijn de partner en ouders. Er zijn aparte regels ontwikkeld voor zowel de partner als de ouders van de overledene. Tot slot is het zo dat er mogelijk sprake kan zijn van plaatshandhaving. Als een vader bijvoorbeeld is overleden met kinderen, komen de kinderen in de plaats van het aandeel dat de vader anders zelf zou hebben gekregen.

Certificaat van erfrecht

De akte van erfrecht is een document opgesteld en afgegeven door een notaris, waarin hij precies aangeeft wie de erfgenamen zijn. Wie de erfenis afwijst, wordt daarin niet vermeld. Wie bij testament wordt onterfd, komt ook niet voor op de aangifte van erfrecht. Dit document vergt nogal wat onderzoek, waarbij de nodige informatie over de overledene en de erfgenamen wordt opgevraagd bij de gemeente. Een verklaring van erfrecht is meestal vereist om rekeningen te ontgrendelen en andere zaken met de bank te regelen.

Erfenis en vooral schulden? Wijs dan de erfenis af en accepteer de erfenis niet

Maar overerving is niet altijd leuk. Mogelijk hadden de erfgenamen een slechte relatie met de erflater. Er zijn erfgenamen die de relatie helemaal hebben beëindigd en nooit meer iets met de erfgenaam te maken hebben willen hebben. Zelfs niet met wat hij of zij aan geld en goederen zou achterlaten. Daarnaast bestaat een erfenis soms alleen uit schulden. Iedereen die zo’n erfenis erft, erft automatisch de schulden en wordt hoofdelijk aansprakelijk voor die schulden. Dat wil ook niemand. U heeft in principe drie maanden de tijd om de erfenis netjes te aanvaarden of af te wijzen, en in andere gevallen wordt u geacht de erfenis gunstig te hebben aanvaard. Maar ook voor een belanghebbende die nog geen keuze heeft gemaakt, kan de rechtbank een termijn stellen en bovendien verlengen: zonder schulden te erven.

Afwijzing en afwijzing van erfenis

Onterving is niet automatisch. Hiervoor dient u een verklaring van afwijzing in bij de rechtbank. Als de rechter uw afwijzing accepteert, bent u geen erfgenaam meer. De weigering is onherroepelijk. Als u kinderen heeft, komen uw kinderen u halen met hulp van een draagmoeder. Als zij ook afstand willen doen van de erfenis, zullen ook zij naar de rechter moeten stappen. Bij minderjarige kinderen kunt u namens hen onterven met de bevoegdheid van de kantonrechter. Minderjarigen kunnen niet zelfstandig weigeren. Dan moet de rechter eerst akkoord gaan, en de weigering en afwijzing mag niet in strijd zijn met het belang van het kind. Deze opzegging of akte van ontbinding moet in eerste instantie binnen drie maanden na het overlijden worden opgemaakt, maar de rechter kan deze termijn verlengen. Elke nieuwe verklaring kost ongeveer 300 euro, dus als je meerdere mensen wilt onterven, doe je dat het beste in één keer als groep. Na het onderzoek wordt een akte van erfrecht opgemaakt, deze wordt opgenomen in het erfregister van de rechtbank en is daar in te zien. Na afwijzing ontvangt u een akte van erfrecht.

Formulier erfrechtverklaring

Het kan ook worden afgewezen door een nalatenschapsformulier in te vullen, samen met een kopie van de overlijdensakte en een identiteitsbewijs. Stuur het naar de rechtbank van de woonplaats van de overledene of overhandig het aan de kassier. Na goedkeuring ontvangt u een akte van erfrecht, een bevestiging van afwijzing. Als er meerdere erfgenamen zijn, tekenen zij ook de volmacht. Als er ook een minderjarige erfgenaam is, kunt u namens de minderjarige alleen een afwijzingsverzoek indienen als u ook het ouderlijk gezag heeft. Hiervoor is het aanvraagformulier afwijzing machtiging (motivatie weigering, bewijs van schulden) vereist en moet deze worden opgestuurd naar de rechtbank van het kantongerecht van de woonplaats van de minderjarige. Als de rechtbank akkoord gaat, stuurt u de verklaring samen met uw andere documenten naar de woonplaats van de overledene. Als er een curator in faillissement is, stuurt hij een verzoek tot weigering van de volmacht. Tot slot, als de overledene in het buitenland woonde, is in de meeste gevallen een afwijzing zowel in Nederland als in het buitenland nodig om de afwijzing geldig te laten zijn.

Procedurele handeling van afwijzing via een notaris

U kunt de notaris ook een volmacht geven. U gaat naar de notaris. Dit zorgt ervoor dat u een volledige herroepbare volmacht kunt ondertekenen. De notaris draagt deze volmacht over aan de rechtbank. Daarna stelt de rechtbank een akte van afwijzing op. Een kopie van deze akte gaat naar de notaris, die deze vervolgens aan u doorstuurt.

Nalatenschappen nog niet afwijzen, maar welwillend accepteren

Wat is een voordelige erfenis? Soms willen mensen een erfenis accepteren, maar weten ze niet zeker of de schuld overweldigend is. In dat geval kunt u de erfenis voordelig accepteren, ook wel acceptatie met inventarisrecht genoemd. Dit moet door alle erfgenamen tegelijk gebeuren. Bij gunstige acceptatie moet een inventarisatie worden gemaakt en moeten alle assets in kaart worden gebracht. Als er schulden zijn, worden deze zoveel mogelijk betaald uit de opbrengst van de boedel. Schulden die niet uit de erfenis kunnen worden betaald, vervallen. Als er iets van de balans overblijft, gaat het naar de erfgenamen. Het is belangrijk dat niemand spullen of geld meeneemt voordat alle schulden zijn betaald, want dan wordt verwacht dat de erfenis netjes wordt aanvaard en dus ook de schulden hoofdelijk worden gehouden. Als een testament eenmaal is geaccepteerd, is er geen weg meer terug. Annulering is niet mogelijk. Dit met alle bijbehorende voordelen en rompslomp.

Minderjarige kinderen en begunstigde aanvaarding van erfenis

Volgens de wet moeten minderjarige kinderen en personen onder toezicht worden beschermd tegen een erfenis met een negatief saldo. Deze rechtsbescherming treedt in werking als de keuze niet binnen 3 maanden is gemaakt. Als de erfgenaam de erfgenaam aanvaardt, heeft dit ook directe gevolgen voor de andere erfgenamen, want dan kunnen zij de erfenis alleen aanvaarden volgens het principe van de erfgenaam. De inventarisatie zal duidelijk maken of een gunstige acceptatie van het erfgoed kan worden omgezet in een volledige acceptatie van het erfgoed. Als de erfenis negatief is, kan een vereffenaar worden aangesteld.

Ontneming van de erfenis van kinderen

U kunt kinderen verwijderen met een testament. Ook dan hebben ze nog recht op een bedrag gelijk aan de helft van de wettelijke erfenis. Kinderen kunnen aanspraak maken op erfenis, maar kunnen ook binnen 5 jaar na overlijden hun rechtmatige deel opeisen en verwijzen naar de rechtmatige. Als er alleen een schuld is, is er geen positief juridisch aandeel en geen actie van de kinderen.

Slot

Accepteer een erfenis alleen als u zeker weet dat de rijkdom groter is dan de schuld. Als u wel een erfenis aanvaardt die voornamelijk uit schulden bestaat, bent u hoofdelijk aansprakelijk voor de terugbetaling van de schulden. Als je het niet zeker weet, kies dan een voordeel. Als u geen erfenis wilt ontvangen, kiest u ervoor om de erfenis af te wijzen. Wilt u de nalatenschap met advies regelen, ga dan naar een goede notaris.

Lees verder

€