Kans om betrapt te worden op misbruik van studiefinanciering

De bestrijding van fraude met staatsgelden heeft de afgelopen jaren hoge prioriteit gekregen van de leidende ministers. Zo kondigde het kabinet-Rutte in 2014 aan dat de opsporing, invordering en rapportage verbeterd moet worden om de pakkans bij misbruik van studiefinanciering te vergroten. Deze versterkte vastberadenheid beperkt zich niet tot zaken als de alleenstaande oudertoelage en de buitenshuistoelage. Ook afgestudeerden die in het buitenland wonen met studieschuld worden niet meer getroffen.

Alleenstaande oudertoeslag

Een aanzienlijk deel van het misbruik van studiefinanciering gaat ten koste van studenten die onterecht aanspraak maken op de uitkering van een alleenstaande ouder. Het is een aanvullende bijdrage voor een alleenstaande ouder die een kind tot 18 jaar studeert en verzorgt. In 2014 bedroeg de maandelijkse vergoeding 467,54. Wanneer een voordeel ten onrechte wordt genomen, is er niet altijd sprake van kwaadwillende opzet:

informatie dat ze (weer) gaan samenwonen wordt vaak abusievelijk weggelaten;
en ook een gebrek aan begrip dat in sommige gevallen thuiswonende familieleden ook als partners moeten worden beschouwd.

Het voornemen van het ministerie is dan ook om de aangekondigde strengere handhaving te combineren met actievere voorlichting over deze alleenstaande oudertoeslag.

Onbedoelde gevolgen van migratie in studiebeurzen

Ondanks alle preventieve maatregelen die ons studiefinancieringssysteem kenmerken, blijven fraude en misbruik een punt van zorg. Overigens heeft het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) de indruk dat een belangrijk deel van de resterende overtredingen te maken heeft met een aantal specifieke onderdelen van de bekostiging. Dit omvat onder meer:

aspecten met betrekking tot buitenlandse studenten die bij ons komen studeren;
of Nederlandse afgestudeerden die naar het buitenland verhuizen zonder adresgegevens achter te laten.

Daarom is besloten om specifiek voor deze gevallen aanvullend beleid te ontwikkelen dat zal bestaan uit betere voorlichting, meer inspanningen op het gebied van fraudedetectie en versterking van de reeds bestaande beheersmaatregelen. Uitgangspunt is dat deze verhoogde inspanningen niet ten koste mogen gaan van de kwaliteit van de dienstverlening.

Betere communicatie en informatie

Sterkere handhaving gaat gepaard met betere communicatie en voorlichting. Om aan de regels te kunnen voldoen, moet de betreffende doelgroep immers voldoende geïnformeerd zijn over de regels. Met name afgestudeerden die naar het buitenland verhuizen, moeten zich meer bewust zijn van de verantwoordelijkheden die een studiefinanciering op hen legt.

Incasso studenten in het buitenland

Er waren extra inspanningen nodig om de studieschuld van afgestudeerden die in het buitenland wonen beter te innen. Door het ontbreken van actuele adresgegevens waren in het verleden veel oud-studenten niet bereikbaar voor terugbetaling. Daarom start de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) sinds 2013 een actief opsporingsbeleid in het buitenland om oud-studenten te stimuleren terug te betalen. Het resultaat was indrukwekkend: de opbrengsten wogen ruimschoots op tegen de kosten. Om in de toekomst de collecties in het buitenland te kunnen beheren, is echter continu onderhoud en het delen van gegevens met andere afdelingen noodzakelijk.

Verbeterde inkomensverificatie

Als bijvoorbeeld naast het ontvangen van een studiebeurs ook inkomensgegevens van de ouders nodig zijn, dan is het inkomen van de afgestudeerde essentieel voor het afbetalen van de studieschuld. Terugbetalen moet immers “naar beste vermogen” plaatsvinden. De gewenste inkomensgegevens zijn meestal op te vragen bij de Belastingdienst. In sommige gevallen is het echter nodig om te beginnen met de inkomensgegevens van de betrokkene, die later worden geverifieerd. De gegevensverificatie zal ook worden verbeterd als onderdeel van de grotere inspanningen om misbruik te bestrijden. Door vooraf informatie uit te wisselen met de Belastingdienst kan worden voorkomen dat zowel bij toerekening als bij teruggaaf onjuiste bedragen worden vastgesteld.

Lees verder

€