Islamitisch bankieren zit in de lift

De vraag naar islamitisch bankieren en sukuk neemt toe. De waarde van alle sukuk in de wereld is tussen 2003 en 2019 gestegen van 10 miljard naar ruim 300 miljard dollar. Ook in Nederland worden islamitische banken met renteloze leningen aangeboden. Chaabi Bank, een dochteronderneming van de Marokkaanse Banque Populaire, opent steeds meer filialen in Europa en ook in Nederland. Let ook op Attijariwafa Bank. Er zijn vestigingen in Utrecht, Rotterdam, Den Haag en Amsterdam. Grote Marokkaanse banken zien veel kansen voor bankieren in Nederland. Wat is islamitisch bankieren precies?

Islamitisch bankieren groeit in ons land

Nederlandse financiële instellingen zijn geïnteresseerd in het aanbieden van bankdiensten onder de vlag van islamitisch bankieren. Hier zijn halal, verantwoorde of schone producten. Ze moeten aan de volgende drie vereisten voldoen:

  1. Rente wordt beschouwd als een onaanvaardbare vorm van kapitaalverhoging. Alleen een renteloze lening of spaarrekening is toegestaan.
  2. Er worden geen zaken gedaan met onethische bedrijven, dus het gaat niet om seks, muziek, gokken, wapens, alcohol en varkensvlees.
  3. Speculeren is niet toegestaan.

Marokkaanse banken in Nederland

Verschillende Marokkaanse banken hebben vestigingen in Nederland en richten zich actief op de Marokkaanse gemeenschap, ongeveer driehonderdvijftigduizend mensen. Zo zijn Attijariwafa Bank en Chaabi Bank gevestigd in de Randstad. Denk aan Utrecht, Rotterdam, Den Haag en Amsterdam.

Islamitisch bankieren in Europa

Het IMF, het Internationaal Monetair Fonds, schatte eind 2018 dat er wereldwijd zo’n 2 biljoen euro werd uitgegeven aan islamitisch bankieren en denkt ook dat islamitisch bankieren zal blijven groeien. In Europa, met name Engeland, is de leidende Al Rayan Bank de grootste islamitische bank. De potentiële markt blijft groeien, mede dankzij een beter opleidings- en inkomensniveau en mond-tot-mondreclame.

Wereldwijd islamitisch bankieren

Het is en blijft een zeer grote markt wereldwijd. Zo schat de zakenbank Goldman Sachs dat het aantal halalbanken wereldwijd binnen vijf jaar zal verdubbelen. Meer recentelijk vallen investeringen buiten de traditionele islamitische investeerders in het Midden-Oosten en Afrika.

Nederlandse banken en islamitische banken

Er is onderzocht of het mogelijk is om halal producten aan te bieden aan de grote moslimgemeenschap in Nederland. Rabobank heeft dit getest in regiokantoren in Utrecht en Boskoop. In dat geval kregen de klanten zelf geen spaarrente bijgeschreven, maar wordt de rente direct bijgeschreven op een goed doel. De resultaten van deze test waren dat het enthousiasme in ons land nog te laag is. Halalhypotheken zouden ook een probleem zijn, want als er geen rente is, is er ook geen hypotheekrenteaftrek.

Islamitische bankmethode

Hoe het werkt leest u als u een persoonlijke lening aanvraagt. Aangezien er geen rente in rekening kan worden gebracht, wordt een tussenstap genomen. De bank koopt het product dat de klant wil en verkoopt het tegen een premie door aan de klant. Sale en leaseback constructie. Uiteindelijk betaalt de klant het geld in termijnen terug. Formeel is in deze constructie de afrekening renteloos. Wat investeringen betreft, zijn indices en bedrijven vooraf gemarkeerd die halal-compatibel zijn. Een lastig punt is met name de halal hypotheek. Aangezien het rentedeel niet volledig verschijnt en dit een renteloze lening is, is de hypotheekrente per definitie niet aftrekbaar.

Halal hypotheek

Volgens de letter van de huidige Nederlandse belastingwet is er geen sprake van het betalen van hypotheekrente. De Belastingdienst is nog niet klaar om de belastingaftrek toe te staan. Sommige moslims huren nu een huis en storten de rente van een spaarrekening in een goed doel.

Islamitische spaarrekening

Een islamitische spaarrekening geeft geen vaste rente, maar een soort winstdeling.

Derivatenhandel

Gokken en speculatie zijn niet toegestaan. Het omvat ook de handel in derivaten, zoals de handel in opties.

Algemene regels

Enkele veelgebruikte termen zijn:

principes van islamitisch bankieren

Belangrijke principes om te volgen zijn:

Wat is een sukuk-obligatie?

Eindelijk, de sukuk-obligatie. Deze groeit duidelijk in populariteit. Het harde werk wordt gedaan op de internationale kapitaalmarkt van islamitische obligaties, sukuk en derivaten. Bij sukuk wordt het rendement bepaald door de winst van het onderliggende bedrijf, in plaats van de jaarlijkse vaste rentebetaling op het geïnvesteerde kapitaal. Het voldoet aan de regels dat het op papier is geschreven, geldig is voor een bepaalde periode en wordt uitgegeven wanneer het bedrijf een toename van de productiviteit laat zien.

kredietcrisis

Islamitische banken hadden weinig of geen directe impact van de kredietcrisis. Het meest indirect als gevolg van de vertraging van de wereldwijde economische groei. Vooral omdat deze banken niet handelen in schulden, terwijl dat de achilleshiel is van westerse banken. Zoals ik al aangaf wordt er ook niet gespeculeerd over deze banken. Islamitisch bankieren richt zich op het verhandelen van duurzame producten. Rietumu-banken zijn ook ergens in geïnteresseerd. Sommigen beweren dat als alle westerse banken islamitisch bankieren, er nooit een kredietcrisis zou zijn geweest.

De populaire Marokkaanse bank

De Chaabi Bank, een dochteronderneming van Banque Populaire du Maroc, opende een filiaal in Amsterdam. Dit volgde op de opening van vestigingen in Rotterdam, Den Haag en Utrecht. Deze bank voldoet aan de islamitische wetgeving, maar biedt geen islamitische bankdiensten aan.

Slot

In het begin keken westerlingen een beetje vreemd naar islamitische banken. Nu zal voor veel banken dit belangrijke onderdeel van het bankieren waarschijnlijk een duurzame en mooie toekomst tegemoet gaan. Het is duidelijk dat productontwikkeling over de hele wereld plaatsvindt. Een goede en ook welkome ontwikkeling waar velen van kunnen profiteren. De belangstelling groeit, maar actie ontbreekt soms in Nederland.

Lees verder