Het fenomeen woonkrediet
Met de hypotheekrenteaftrek en de Nationale Hypotheek Garantie (NHG) heeft onze overheid twee belangrijke instrumenten om het eigenwoningbezit te bevorderen. Maar ook regionale en lokale overheden stimuleren het eigenwoningbezit, onder meer via aantrekkelijke subsidieregelingen zoals de starterslening.
Wat is een starterslening?
Startkredieten worden verstrekt door gemeenten. Mensen die hun eerste woning kopen, kunnen naast de gebruikelijke hypotheek bij de bank een voordelige aanvullende financiering aanvragen. De eerste drie jaar is er geen aflossingsverplichting en geen rente. Er is sprake van een renteloze lening tot 35.000 euro met de beperking dat de aanschafprijs niet hoger mag zijn dan 170.000 euro. Er is ook een inkomenstoets.
De staatsbijdrage is verlopen
In het verleden droeg de rijksoverheid een aanzienlijk deel (50%) bij aan de startlening. Hoewel het aanvankelijke leningsbudget in mei 2015 was opgebruikt, wordt het niet langer aangevuld met staatsmiddelen. Om deze reden is een groot aantal gemeenten gestopt met het verstrekken van startersleningen. Er zijn echter nog verschillende gemeenten die deze regeling handhaven. Op de website van het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting (SVn) kunt u zien of uw gemeente er is.
Hoe nuttig is een starterslening?
Op het eerste gezicht is de starterslening een aantrekkelijke prikkel voor kopers met een beperkt inkomen. Er zijn echter ook bezwaren. Belangrijke punten van kritiek zijn onder meer:
- mede door het terugtrekken van de rijksoverheid doen alle gemeenten niet meer mee en is er geen rijksdekking;
- er is geen uniformiteit: de hoogte van de bijdrage kan per gemeente verschillen;
- uitvoering en monitoring van de regeling worden gekenmerkt door relatief hoge kosten.
Leidt een starterslening tot onverantwoorde aankopen?
Je kunt je ook afvragen of kopers echt ondersteuning nodig hebben. Buiten de Randstad liggen de koopprijzen van woningen in het goedkoopste segment immers beduidend onder de bovengrens van € 170.000. Critici stellen zich daarom op het standpunt dat kopers door een woonkrediet worden verleid om een te dure woning te kopen die op basis van hun budget niet echt verantwoord is.
Een eigenwoningkrediet kan een eigen woning betaalbaar maken voor de gemiddelde verdiener
Aan de andere kant zijn er ook stemmen voor het nieuw leven inblazen van de starterslening, omdat dit de doorstroom van mensen naar de woningmarkt kan vergemakkelijken. Het is immers een feit dat veel huishoudens in Nederland in een te goedkope sociale huurwoning wonen. Een aanzienlijk deel van deze huishoudens is best bereid om naar een duurdere woning te verhuizen, maar kan dit niet, omdat de hypotheekvereisten na 2001 fors zijn aangescherpt.
Het doorbreken van wachtlijsten voor sociale huurwoningen
Een van de grootste voorstanders van het activeren van de starterslening was onder meer Maxim Verhagen, voormalig hoofd van het CDA en na zijn politieke carrière benoemd tot voorzitter van branchevereniging Bouwend Nederland. Volgens hem is de genoemde lening slechts een beperkte uitputting van staatsmiddelen. Het mag dus geen belemmering zijn. En het mes snijdt aan twee kanten: het kan ook een middel zijn om de groeiende wachtlijsten voor sociale huurwoningen in te dammen.€