Goud en geluk in de sprookjes van Grimm en de economische crisis
Economische, financiële crisis. Crises komen door de geschiedenis heen. Hele wereld. In verschillende ‘kleding’. Vertelt de sprookjesverzameling van de Duitse gebroeders Grimm ons daar iets over? Ja, de sprookjes van Grimm lijken de dromen van de gewone man en vrouw te weerspiegelen. Volksverhalen drukken dromen uit over geld en het geluk van soldaten (de ‘gewone’ man): soldaten die eten, drinken, een dak boven hun hoofd willen, een warme kachel en een jas: gebruikt als het moet. Maar ook visioenen van koninklijke kinderen die gouden schatten vinden, elkaar vinden, trouwen, gelukkig en rijk worden. Een crisis die overwonnen zal worden! Wie droomt daar niet van? En wat zeggen de Grimms? Wacht niet!
Grimm’s sprookjes in tijden van crisis
In de 19e eeuw verzamelden de gebroeders Grimm 200 sprookjes in Duitsland. Bieden deze verhalen over koningen met gouden schatten en afgedankte soldaten ons iets in tijden van financiële crisis?
Een verzameling sprookjes van Grimm
Voordat je in deze verhalen duikt, is het goed om een paar kanttekeningen te plaatsen. Het is een verzameling sprookjes met als wetenschappelijk doel de vroeggermaanse cultuur te ontdekken. Niet zo wetenschappelijk uitgevoerd naar onze maatstaven, aangezien er verschillende versies van sprookjes in elkaar zijn gezet en het einde is herschreven als de gebroeders Grimm het niet leuk vonden. De broers maakten ook sprookjes geschikt voor pedagogiek. Ze verwijderden bijvoorbeeld erotische scènes die ze niet geschikt achtten voor kinderen. De verzameling sprookjes weerspiegelt de waarden van de middenklasse van die tijd. Volgens Josen in White as Snow, Black as Ink.
Top vijf bekende volksverhalen
Maar het is een grote, diverse collectie, hoewel het door de eeuwen heen is teruggebracht tot vijf: Roodkapje, Sneeuwwitje, Assepoester, Hans en Grietje en bijvoorbeeld De Wolf en de Zeven Geiten. Veel van deze verhalen hebben voorouders uit vroegere tijden en andere culturen. De ideeën die ze vertegenwoordigen, kunnen naar mijn mening iets ruimer worden begrepen dan de weerspiegeling van de normen en waarden van de Duitse middenklasse van de 19e eeuw. Al zijn sommige verhalen eigenlijk gewoon grappig, zoals het verhaal van de twaalf luie bedienden. De enige inspanning van deze luie bedienden is om op te scheppen over hun luiheid.
Bron: Sapcal22, Wikimedia Commons (Public Domain)
Koningen, koninginnen, prinsen en prinsessen
Het leeuwendeel van sprookjes gaat over koninklijke families. Het is ongelooflijk als je ze nu allemaal achter elkaar leest, maar voor analfabeten die er af en toe een hoorden, moet het een mooie droom zijn. Het gaat vaak over zonen van koningen die gelukkig worden na allerlei avonturen: trouwen met een prinses en het erven van een koninkrijk. Het enige dat regelmatig het koninklijk geluk vermindert, is het onvervulde kinderwens.
Sprookjes en sociaal onrecht
Sommige sprookjes doorbreken sociale ongelijkheid. In The Poor Miller’s Hand and the Kitten wil een eenzame molenaar dat een van zijn knechten zijn molen erft: de knecht die hem het mooiste paard brengt. Het blijkt de nieuwste te zijn in wat anderen “Stupid Hans” noemen. Hij ontmoet een kitten in het bos. De knecht dient het kitten zeven jaar en wordt dan teruggestuurd naar de molenaar. Later stopt er een koets en stapt de koningin uit: een kitten! Namens Hans schenkt zij de molenaar het mooiste paard. Hans heeft geen molen nodig. Hij trouwt met een koningin en woont nu in een paleis vol goud en zilver. Geld is genoeg voor het hele leven! Veranderende sociale ongelijkheid is ook de realisatie van de droom van de armen.
Sprookjes en christendom
Verschillende verhalen zijn doordrongen van het christelijk geloof. Neem de “Star Dollar”. Onderweg geeft een weesmeisje, vertrouwend op God, haar enige stukje brood aan een arme. Ze geeft haar hoed, bodysuit, rok en shirt aan nog armere kinderen. Gelukkig, want nu is ze naakt in een donker bos… De sterren vallen voor haar als echte daalders uit de lucht. De foto deed me even denken aan hoe Brunsweika een zak met 100 dollarbiljetten van het podium naar het publiek goot: als hij aan de macht komt, zullen alle armen rijk zijn! De belofte van geld en geluk waar de armen en mensen met een minimuminkomen alleen maar van kunnen dromen.
ontslagen soldaten
In The Devil’s Soot Brother dient een behoeftige soldaat, bij gebrek aan een betere baan, de duivel zeven jaar lang. Hij moet het vuur in de hel aansteken, hij mag zijn uiterlijk niet schaden en hij mag niet in potten kijken. Dat laatste doet hij natuurlijk sowieso, maar als hij zijn militaire meerderen erin ziet, wakkert hij het vuur nog meer aan! Goud is zijn loon. Als hij als muzikant de wereld intrekt, vindt de koning zijn muziek zo mooi dat hij de hand van zijn dochter uithuwelijkt. Een eenvoudige, afgedankte, ontslagen soldaat zal nog steeds blij zijn!
Geluk in de vorm van huwelijk en rijkdom
Komt geluk in de vorm van huwelijk, goud en geld zomaar op je pad in het leven? Deels wel: bijzondere personen en magische voorwerpen spelen een belangrijke rol. Maar deugden als ondernemerschap, moed, loyaliteit, vriendelijkheid, behulpzaamheid en wijsheid zijn ook belangrijk. De gebroeders Grimm hebben een duidelijke ondeugd: ze worden zwaar gestraft. Volgens de moraal van dit verhaal sluiten geloof, geluk, deugd en meesterschap elkaar niet uit.
Conclusie
Hoe graag je ook deze bijzondere ontmoetingen en magische of magische voorwerpen (onverwachte hulp uit onverwachte hoek?) in voorraad wilt hebben, er lijkt geen reden te zijn voor de armen (ontslagen soldaat of molenaarsknecht) en de rijken (kinderen van de koning). somber zijn volgens de gebroeders Grimm.to be!
Lees verder
€