Duurzaam beleggen: hoe beleggen beleggers uw geld?
In 2017 neemt het volume aan milieuvriendelijke en duurzame investeringen toe. Dit kan niet alleen een belastingvoordeel opleveren voor erkende stichtingen, maar ook voor de samenleving en het milieu. Vrijwel iedere belegger heeft een duurzaamheidsbeleid. De manier waarop vermogensbeheerders of beleggers duurzaam beleggen, wordt echter vaak onderbelicht. Hoe beleggen beleggers en andere financiële partijen duurzaam?
ESG-criteria
Om te bepalen of een fonds duurzaam is of niet, kijken beleggers naar ESG-criteria. ESG staat voor Environmental Social Governance. Je zou het losjes kunnen vertalen als milieu, sociaal en bestuur. Een bedrijf kan op elk gebied bepaalde prestaties leveren, die vervolgens worden getoetst aan deze criteria. Niet elke belegger heeft op alle gebieden dezelfde normen, en het kan ook per product of beleggingsfonds verschillen. Niet elk fonds of product is daarom even duurzaam. Beleggers publiceren op hun website welke criteria zij hanteren en er zijn ook onafhankelijke partijen die beleggers beoordelen op de ESG-criteria die zij hanteren.
Niet altijd strikt
Over het algemeen zijn er drie niveaus. De strengste vorm is positieve selectie; alleen aandelen of obligaties worden gekocht van bedrijven die positief bezig zijn met duurzaamheid. Denk bijvoorbeeld aan een investeerder die aandelen koopt in een bedrijf dat zonnepanelen maakt, gewassen ontwikkelt die weinig water nodig hebben of certificering in bijvoorbeeld de kledingindustrie promoot. Banken die bekend staan om dergelijk beleid zijn bijvoorbeeld Triodos en ASN. De meeste duurzame fondsen zijn echter fondsen die minder strenge criteria hanteren. Het gaat om investeringen in bedrijven die bestaande bedrijfsprocessen willen verduurzamen, ook al zijn ze inherent vervuilend. Zo moet het bedrijf een afvalrecyclingbeleid hebben, een beleid voor het respecteren en bevorderen van arbeidsrechten of bijvoorbeeld investeren in onderwijs door het aanbieden van stages. De minst strenge selectie is negatieve uitsluiting, ook wel negatieve screening genoemd. Het belegt niet in bedrijven die activiteiten ontplooien die schadelijk zijn voor mens en milieu. Dit omvat gokken, kernwapens, tabak en alcohol.
Zoals vermeld, kan de standaard per belegger en product verschillen. Zo beheert Actiam (voorheen SNS Asset Management) het vermogen van onder meer Reaal en ASN, terwijl deze partijen zeer uiteenlopende producten aanbieden op het gebied van duurzaamheid.
Inzet
Misschien nog wel belangrijker dan aandelenbezit is engagement en een duurzaam stembeleid. Ten eerste inzet. Engagement is wanneer een belegger een dialoog aangaat met een bedrijf waarin de belegger belegt om bepaalde ESG-onderwerpen te verbeteren. Over betrokkenheid wordt vaak weinig gesproken, omdat beleggers dat liever vertrouwelijk doen om het proces niet te verstoren. Een andere reden voor de lage openbaarmaking van betrokkenheid is dat het vaak niet eenvoudig is om de betrokken inspanning te volgen, waardoor het moeilijk is om de eer te krijgen.
Sterker nog, in termen van duurzaamheid is betrokkenheid belangrijker dan eigenaarschap. Een aandeelhouder is mede-eigenaar van het bedrijf, waardoor hij makkelijker invloed kan uitoefenen op het bedrijf dan iemand van buitenaf. Bovendien weet je zeker dat als de aandelen naar een partij gaan die niet om duurzaamheid geeft, het bedrijf sowieso geen prikkel zal hebben om duurzamer te worden.
Verschillende soorten betrokkenheid
Betrokkenheid kan op verschillende manieren. De investeerder kan individueel of als groep onderhandelingen aangaan met de onderneming. Het kan actief maar ook passief zijn; bijvoorbeeld het ondersteunen van alleen een NGO-oproep waarbij het bedrijf vraagt om alleen gecertificeerde producten te verkopen. Een voorbeeld van certificering is bijvoorbeeld FSC voor bosbouw, MSC voor visserij en er zijn verschillende certificeringssystemen voor duurzaam vlees.
Een andere reden om de effectiviteit van engagement te meten is dat bedrijven zich niet altijd voldoende bewust zijn van duurzaamheid. Bovendien hebben ze niet altijd de nodige kennis in huis. Een goede duurzame belegger weet wat er in de markt speelt om de onderneming te verduurzamen, bijvoorbeeld door ervaring in te zetten bij een concurrerend bedrijf. Van deze kennis kunnen bedrijven profiteren bij het aangaan van gesprekken met duurzame investeerders.
Stemmen
Tijdens aandeelhoudersvergaderingen kunt u stemmen over belangrijke beslissingen in het bedrijf. Aandeelhouders kunnen ook zelf punten aandragen. In december 2016 heeft Follow This namens een groep aandeelhouders een resolutie ingediend bij Shell om meer aandacht te besteden aan de energietransitie. Het besluit zal worden gestemd op de aandeelhoudersvergadering in mei 2017. Het is niet altijd zo dat beleggers zelf altijd stemmen. Ze maken vaak gebruik van stemmen bij volmacht. Veel beleggers investeren in honderden bedrijven over de hele wereld, wat betekent dat individueel fysiek of elektronisch stemmen op een aandeelhoudersvergadering niet mogelijk is. Stemrechten worden vaak gedelegeerd aan een gespecialiseerde partij, die vervolgens stemt op basis van de principes van de belegger en het product waarvan de aandelen deel uitmaken. Deze proxyfirma’s kunnen namens honderden miljarden aandeelhouderskapitaal stemmen op aandeelhoudersvergaderingen. Een voorbeeld is ISS, dat in 2017 namens klanten (investeerders) stemde met 3,8 biljoen aandelen in 20.000 bedrijven wereldwijd.
Financieel voordeel
Door duurzaam te beleggen kunt u in sommige gevallen fiscale voordelen krijgen van de Belastingdienst. Maar het is niet zo dat niet-fiscaal gunstige activa onhoudbaar zijn. Het loont daarom de moeite om het duurzaamheidsbeleid van de belegger te onderzoeken en eventueel te overleggen met een onafhankelijke derde partij.
Maar of het de moeite waard is om in een duurzaamheidsfonds te beleggen, hangt niet alleen af van eventuele fiscale voordelen, maar ook van de kosten. Fiscaal voordelige duurzaamheidsfondsen kunnen duur zijn vanwege de vergoedingen die de fondsbeheerder in rekening brengt, en zijn soms zo duur dat ze de belastingvoordelen grotendeels tenietdoen. Raadpleeg daarom altijd het prospectus en de factsheet voor meer inzicht in deze materie.
Het derde en belangrijkste aspect is of duurzame investeringen ook een beter rendement opleveren. Het idee is dat een duurzaam bedrijf betere toekomstperspectieven heeft, omdat conflicten en uitputting van grondstoffen de continuïteit van het bedrijf kunnen bedreigen. Duurzaam ondernemen kan dit voorkomen, waardoor toekomstige dividendverwachtingen hoger zijn en het bedrijf makkelijker en dus goedkoper geld kan ophalen met obligaties. Dit alles zou ervoor zorgen dat een duurzaam bedrijf niet alleen maatschappelijke maar ook financiële winst genereert.
Eindelijk
Of duurzame investeringen leiden tot een hoger financieel rendement is een voortdurend debat, omdat het moeilijk empirisch vast te stellen is. Het lijdt echter geen twijfel dat duurzame investeringen een duidelijk rendement opleveren voor mens, maatschappij en milieu. Het oude dogma dat het enige doel van bedrijven is om de winst te vergroten, is niet langer geldig. Winst gaat niet meer ten koste van alles, ook beleggers letten op duurzaamheid. Concreet kan dit door de aankoop van activa zoals aandelen en obligaties, maar vooral door engagement en verantwoord stembeleid.
Lees verder
€