Dekkingsgraad pensioenfondsen te laag door lage rekenrente
Begin 2018 hadden onze pensioenfondsen voor circa 1.600 miljard euro aan pensioenfondsen in beheer. Maar de fund-to-fund ratio laat veel te wensen over. Deze dekkingsgraad zou het vermogen van pensioenfondsen vergelijken met hun toekomstige verplichtingen. Als het te laag is, zullen de fondsen genoodzaakt zijn de pensioenen te verlagen en af te zien van indexatie. De kritiek dat de dekkingsgraad te laag is, komt voor een groot deel door de aanhoudend lage rente. Dit betekent in feite dat de fondsen zich door de lage rekenrente ‘arm moeten vinden’. Pensioenen hanteren immers een inherent andere methode dan AOW. Het werkt op een pay-as-you-go-systeem. Daarnaast betalen werkenden AOW voor gepensioneerden.
Hoe werken pensioenfondsen in Nederland?
De meeste Nederlandse werknemers zijn aangesloten bij een ondernemingspensioenfonds. Het beheert de pensioenfondsen die werkgevers en werknemers maandelijks opbouwen. in tegenstelling tot
envelop systeem
als het gaat om onze AOW-uitkering
AOW
proberen
pensioenfondsen
zodat de aan hen toevertrouwde middelen zo winstgevend mogelijk zijn
investeren
:
- aan de ene kant geen onverantwoorde risico’s nemen. Omdat het het spaargeld van vele duizenden gepensioneerden in gevaar zou kunnen brengen;
- anderzijds is het nemen van risico’s een essentieel onderdeel van ons pensioenstelsel. Het risicoloos beleggen van pensioenfondsen maakt deze pensioenen onaanvaardbaar. De premiedruk zou dan toenemen, hoewel deze nu al te hoog wordt geacht.
Begin 2018 hadden alle Nederlandse pensioenfondsen de beschikking over in totaal zo’n 1.600 miljard euro. Het beheer van de fondsen valt onder de verantwoordelijkheid van de sociale partners. De Nederlandsche Bank (DNB) treedt op als toezichthouder.
Wat verstaan we onder dekkingsgraad?
De dekkingsgraad is een maatstaf voor het al dan niet kunnen voldoen van fondsen aan hun toekomstige verplichtingen. Met andere woorden: als fonds is het beschikbare vermogen gekoppeld aan de gezamenlijke pensioenrechten van de deelnemers. Bij een aantal pensioenfondsen is de dekkingsgraad sinds 2008 fors achtergebleven. En het zet je aan het denken. Fondsen worden gedwongen de pensioenen te verlagen. De vraag is of de uitbetaling in de toekomst überhaupt nog gegarandeerd is.
Wat is de ideale dekkingsgraad?
De dekkingsgraad geeft weer hoeveel geld een pensioenfonds heeft ten opzichte van zijn verplichtingen. Als deze verplichtingen bijvoorbeeld € 1.000 zijn en contant geld € 1.100, dan is de dekkingsgraad 110%.
- daarom zou een dekkingsgraad van 100% voldoende zijn om aan alle pensioenverplichtingen te voldoen;
- maar fondsen moeten ook reserves aanhouden om onvoorziene tegenslagen op te vangen;
- daarom stelt de wet de dekkingsgraad vast op minimaal 105%;
- vooraanstaande economen vinden een dekkingsgraad van 125% zelfs wenselijk.
Gevolgen van een te lage dekkingsgraad?
Is de dekkingsgraad van het pensioenfonds te laag? In dat geval moet het betreffende fonds voorstellen indienen bij De Nederlandsche Bank om dit tekort weg te werken. Zo moesten na de economische crisis van 2008 bijna alle pensioenfondsen een herstelplan indienen bij DNB. Zij moesten voorstellen formuleren om hun financiële positie te herstellen. Fondsen die dit niet binnen 5 jaar deden, zouden een korting moeten toepassen om toch aan de vloer te voldoen. Aangezien deze fondsen als eersten het hersteltraject ingingen, zullen de twee grootste metaalfondsen eind 2019 als eersten dit kritieke punt bereiken.
Hoe pensioenfondsen de dekkingsgraad kunnen herstellen
Er zijn pensioenfondsen
verschillende opties
om de dekkingsgraad te herstellen:
- meestal wordt DNB aangeboden om werkgevers en werknemers een extra inspanning vragen
- Ook fondsen met een te lage dekkingsgraad kunnen conventionele indexeren overslaan. Pensioenen volgen dan niet de gemiddelde loongroei in de bedrijfstak. Ook dan wordt inflatie niet vergoed;
- De benodigde fondsen zullen ook voorstellen indienen die: opbrengst de uitmuntende investeringen zou moeten toenemen. Pensioenfondsen die veel verdienen aan hun beleggingsportefeuille hebben natuurlijk ook meer liquide middelen.
Al langer wordt een lage dekkingsgraad voorspeld
De dekkingsgraad van veel Nederlandse pensioenfondsen laat al langer te wensen over:
- sinds 2008 hebben verschillende fondsen onvoldoende middelen voor alle pensioenverplichtingen;
- het is een schande omdat de activa van het fonds sinds 2012 met miljarden zijn gegroeid als gevolg van stijgende aandelenkoersen;
- Helaas ging dit niet gepaard met een stijging van de dekkingsgraad, omdat ook de verplichtingen toenam.
Korting voor pensioenen
Al in 2012 voorspelde De Nederlandsche Bank dat vanaf 2013 meer dan 100 fondsen een korting op hun pensioenen moeten toepassen. Een korting die meer dan 7 miljoen leden zou treffen. Gepensioneerden voelen direct een korting op de beurs. Toegegeven, de korting geldt ook voor de claims van actieve leden. Maar ze kunnen een dergelijke korting in de loop van de tijd nog steeds overschrijden als het beleggingsrendement van het fonds beter is dan verwacht. Begin 2013 konden de negatieve verwachtingen van DNB licht naar beneden worden bijgesteld. Toch moesten nog zo’n 70 fondsen inkrimpen (ruim 5 miljoen leden). Feit is dat het herstel van pensioenfondsen vrijwel geheel afhangt van de ontwikkelingen op de financiële markten. De Pensioenfederatie rapporteert jaarlijks welke gelden verdisconteerd moeten worden.
Zelfs ABP moest korting toepassen
Ook ons grootste pensioenfonds Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP) moest voor 2013 een verlaging van 0,5% aankondigen. En de fondsen PME (Metalelektro) en PMT (metaal en technologie), beide ook tot de grootste pensioenfondsen van ons land, pasten een korting toe van respectievelijk 6 en 7%.
Het pensioenakkoord zou minder strikte rekenregels hebben
Wij Nederlanders waren er vroeger trots op dat we het beste pensioenstelsel ter wereld hadden. Nederlandse arbeiders waren bijna de enigen ter wereld die speciaal voor hun pensioen spaarden. Maar nu blijkt dat zelfs dat niet genoeg is. Voor alle miljarden die onze pensioenfondsen in kas hebben, is het niet genoeg op basis van rekenrente. Veel fondsen lopen het risico te moeten snijden in pensioenen. Met een nieuw pensioencontract hoopten de pensioenfondsen de dreiging van bezuinigingen te voorkomen. Uiteindelijk zou het nieuwe systeem ook nieuwe (minder strenge) rekenregels bevatten. Helaas is het overleg over het nieuwe pensioenakkoord eind 2018 mislukt.
De commissie onder leiding van Jeroen Dijsselbloem gaat het rekenkundig belang onderzoeken
Elke 5 jaar evalueert de commissie de rekenrente die pensioenfondsen gebruiken om de dekkingsgraad te berekenen. Veel pensioenfondsen hebben al problemen gehad door de historisch lage rente die de ECB sinds 2013 kunstmatig heeft gecreëerd. Mogelijk moeten enkele grote fondsen eind 2019 pensioenkortingen doorvoeren. Om die reden heeft het kabinet Rutte begin 2019 oud-minister Desselbloem benoemd tot voorzitter van de commissie.€