Berekening van rente, een mysterie voor velen
Het correct berekenen van rente bij financiële transacties is een uitzondering. Veel mensen letten alleen op de nominale rente. Het is niet genoeg. Geen wonder dus dat veel spaarders of beleggers hun geld gewoon het raam uitgooien.
Weinig kennis van renteberekening
Wie geld leent of investeert let vaak op elke euro. Nauwkeurige berekening bij financiële transacties en een koele inschatting van kansen en risico’s zijn echter een uitzondering. De redenen zijn divers:
- sommige beleggers weten misschien niet dat ze verkeerd rekenen;
- anderen herinneren zich met plezier rekenlessen op school en zijn tevreden met de 4 basisrekenbewerkingen;
- weer anderen willen zich graag in het onderwerp verdiepen, maar hebben te weinig tijd om de nodige kennis op te doen.
Financieel rekenen verwaarloosd kind
En dit betekent dat particulieren in een uitverkoren bedrijf zitten, omdat zelfs financiële adviseurs van banken, spaarbanken en verzekeringsmaatschappijen elke dag hun eigen betalingen doen, omdat ze de basisprincipes van financieel rekenen en risicobeoordeling nooit goed hebben geleerd. Het is dus niet verwonderlijk dat veel mensen geld uit het raam gooien als het om geldzaken gaat of exorbitante prijzen betalen voor hun leningen.
Even triest is dat financiële rekenkunde vaak wordt beschouwd als “hogere wiskunde”. De meeste leerboeken bevatten alleen droge theorie en de auteurs gaan niet te veel in op praktische alledaagse problemen.
Rente als beloning voor financiële transacties
Dit geldt met name voor de manier waarop vergoedingen voor financiële transacties, beter bekend als rente, worden berekend. Het punt is in wezen eenvoudig, maar door de jaren heen hebben mensen zichzelf alleen maar uitgeput om eenvoudige contracten om te zetten in complexe en geavanceerde financiële producten.
Het eerste voorbeeld is een eenvoudig geval. Een belegger heeft 100.000 euro over en wil dat geld graag voor vijf jaar beleggen. De makkelijkste oplossing is voor een ander die dit geld voor precies dezelfde tijd nodig heeft:
- de een ontmoet de ander;
- zekerheden of zekerheden regelen;
- overeenstemming bereiken over rente;
- en ga weer uit elkaar met het volste vertrouwen dat alles goed komt.
Helaas is het leven niet zo eenvoudig. Daarom zijn er banken. En ze veroorzaken nog meer problemen. De problemen beginnen bijvoorbeeld met de vraag hoe lang een jaar is.
Hoeveel dagen zijn er in een jaar voor renteberekeningen?
Banken gebruiken kalenderjaren. In de ogen van sommige bankiers is het 360 dagen in een jaar, maar in de ogen van banken in Engeland en Frankrijk bijvoorbeeld 365 dagen. Het spreekt voor zich dat de verschillende timing van kalenderjaren uiteindelijk uitgedrukt moet worden in euro’s en centen.
Als de rente bijvoorbeeld 3% is, geeft dat in sommige landen een rendement van 3.000 euro per jaar. Maar het brengt meer geld naar de buren, omdat de nominale rente 360 dagen geldig is, terwijl de looptijd van de investering wordt gemeten in “echte” dagen. Als gevolg hiervan wordt in dergelijke gevallen het bedrag van 3041,67 euro per jaar als rente uitgekeerd.
Tijd voor rentebetaling
Net zo belangrijk als de nominale rente is de timing van de rentebetaling. In sommige landen wordt aangenomen dat de rente aan het einde van het kalenderjaar wordt betaald. In ons voorbeeld zou een belegger op 31 december 2012 rente ontvangen over $ 3.000 in één land, als het geld op 31 december 2011 was gestort.
In andere landen tikken de klokken echter een beetje anders. Daar is het gebruikelijk dat de rente al aan het einde van de maand of het kwartaal wordt uitbetaald. Dit is een belangrijk voordeel voor de internationale belegger, omdat er vaker rente wordt betaald. Hij kan eerder van zijn inkomen genieten of hij kan het geld onmiddellijk op dezelfde basis teruggeven om samengestelde rente te krijgen.
Het zorgvuldig kiezen van de renteberekeningsmethode en betalingstiming kan een groot verschil maken “onder de streep”.
Tijd is geld, zeker bij leningen
Het effect van een correcte renteberekening is nog meer merkbaar wanneer de rollen worden omgedraaid. Als iemand € 100.000 leent, het geld in vijf jaar terugbetaalt en 4% rente per jaar betaalt, zou je kunnen denken dat de schuld van € 4.000 elk jaar afloopt, net als een spaarrekening. Maar dit is een misvatting: jaarlijkse rentebetalingen zijn meestal alleen gebruikelijk bij leningen van meerdere miljoenen dollars. Bij normaal bankieren wordt de rente op leningen in maandelijkse termijnen betaald.
Renteberekening voor verzekeringen
Met verzekeren is het in de mode: verzekeraars vragen jaarlijks rente vooruit te betalen, zodat de in het voorbeeld genoemde 4.000 euro in één keer opeisbaar is. Hieruit blijkt weer dat de nominale rente (hier 4%) slechts een deel van het verhaal is, want er zitten 365 dagen tussen “nu” en “een jaar vanaf nu” en tijd is in deze context eigenlijk geld.€