AEX – Geschiedenis
De AEX (Amsterdam Stock Exchange Index) is de belangrijkste beursindex van Nederland. Zoals velen weten, vertegenwoordigt de AEX de waarde van de 25 meest waardevolle Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen. Maar wat is de reden voor het creëren van AEX? Welke bedrijven behoren tot de AEX? En hoe wordt de AEX berekend en hoe is deze index door de jaren heen geëvolueerd?
Oorsprong van de AEX-index
AEX wordt aangeboden en beheerd door NYSE Euronext (het grootste beursbedrijf ter wereld) en is opgericht op 4 maart 1983. De index is ontstaan vanuit het idee van de heer Tjerk Westerterp, die wederom inspiratie vond in Amerika. Hij merkte dat optiehandel erg populair begon te worden en om dit in Nederland mogelijk te maken ontwikkelde de heer Westerterp de AEX aandelenindex, waarmee optiehandel op de Nederlandse markt werd gerealiseerd.
Deze index was de belangrijkste stimulans voor de handel in opties, aangezien er destijds alleen de CBS Herbeleggingsindex was, die slechts twee keer per dag werd berekend. Het grote voordeel van de nieuwe AEX-index was dat deze continu berekend werd zodat er op de index gehandeld kon worden. De AEX was de eerste index in Europa die continu werd berekend. Jaren later volgden de Duitse DAX, de Franse CAC 40 en de Britse FTSE 100.
Naamswijziging AEX-index
De AEX-index is oorspronkelijk gemaakt onder een andere naam, de EOE-index. Het was namelijk in het leven geroepen voor de toenmalige Nederlandse optiebeurs de Europese Optiebeurs (EOE). Later, rond 1994, besloten de EOE Optiebeurs en de Amsterdamse Beurs te fuseren onder de naam Amsterdam Exchanges. Vanaf dat moment veranderde ook de naam van de index in de Amsterdam Stock Exchange Index (AEX).
Bedrijven die deelnemen aan de AEX-index
In het begin bestond deze index alleen uit de volgende dertien bedrijven (behalve de 25 die we vandaag kennen):
- ABN
- Ahold
- Akzo
- Amro
- Heineken
- hoogovens
- KLM
- Koninklijke olie
- Nationaal Nederland
- Philips
- Unilever
- Gistbrokaat
- Ned Lloyd
Later werden er bedrijven toegevoegd en verwijderd totdat de AEX werd wat het nu is.
AEX berekening
Toen de AEX nog de EOE-index heette, werd de prijs eenvoudig berekend met de volgende formule: (nieuwe positie) = (vorige positie) + (gemiddelde procentuele verandering). Een gevolg van deze berekening was dat kleinere bedrijven net zo veel op de AEX stonden als grote bedrijven als Shell. Hierdoor konden beleggers de prijs manipuleren door grote posities in kleinere fondsen te openen, waardoor grote winsten mogelijk werden.
Omdat de prijs gemanipuleerd kon worden, werd besloten een andere berekening toe te passen. Deze berekening is gemaakt door de fondsen te vermenigvuldigen met de wegingsfactor van het bedrijf (elk bedrijf heeft zijn eigen wegingsfactor), vervolgens opgeteld en gedeeld door 100 om de AEX-index te berekenen.
AEX index koershistorie
Om verwarring te voorkomen, wordt de prijsgeschiedenis weergegeven in decennia. Als het elk jaar wordt getoond, kan het rommelig en moeilijk te lezen worden!
| Een decennium | Start de cursus | De laatste cursus | efficiëntie |
|---|---|---|---|
| 1983 > 1989 | 45.38 | 136,59 | 201% |
| 1990 > 1999 | 136,59 | 671,41 | 392% |
| 2000 > 2009 | 671,41 | 353.33 | -50% |
| 2010 > 2013 | 353.33 | 401.79 | 20% |
De wisselkoers, gebaseerd op de euro, begon in het oprichtingsjaar op 45,38 punten, zoals weergegeven in de tabel. Op 7 augustus 1997 bereikte de wisselkoers de oude “grens van duizend punten” (453,78 punten op basis van de euro). Het maximum werd bereikt op 4 september 2000 met een totaal van maar liefst 701,56 punten, berekend op de euro. Daarna begon de prijs weer te dalen tot een minimum, wat in 2003 gebeurde, maar in 2007 begon het weer te stijgen, totdat de economische crisis in 2008 kwam en de prijs weer deed dalen.€